Blockchain là gì? Hoạt động của Blockchain như thế nào? Ứng dụng ra sao?

Blockchain đang là xu hướng công nghệ “nóng hổi” tại Việt Nam và trên toàn thế giới hiện nay. Công nghệ này có những đặc điểm gì, mang lại những lợi ích như thế nào? Hãy cùng Coin86 tìm hiểu trong bài viết này.

1. Blockchain là gì?

Hiểu một cách đơn giản, block nghĩa là khối, chain là chuỗi. Công nghệ Blockchain nghĩa là chuỗi các khối kết nối với nhau. Khối sau lấy thông tin của khối trước tạo thành một mắt xích không thể phá vỡ, thay đổi hay giả mạo.
Về mặt kỹ thuật, Blockchain là một cơ sở dữ liệu phân cấp được gọi là cuốn sổ cái kỹ thuật số (Digital Ledger) ghi lại chi tiết tất cả các giao dịch thông qua hệ thống mạng ngang hàng P2P. Về cơ bản, mạng lưới này là một chuỗi các máy tính mà tất cả phải chấp thuận một giao dịch trước khi nó có thể được xác thực và ghi lại.
Có thể hình dung Blockchain như một file Google Docs, nó được chia sẻ tới mọi người. Mọi người đều được phép xem nội dung bên trong. Tuy nhiên, việc xoá, chỉnh sửa nội dung đã có là không thể.

Một điểm khác biệt chính giữa cơ sở dữ liệu điển hình và chuỗi khối là cách thức dữ liệu được cấu trúc. Một chuỗi khối thu thập thông tin thành các nhóm, được gọi là các khối. Các khối có khả năng lưu trữ nhất định và khi được lấp đầy sẽ đóng lại và liên kết với khối đã được lấp đầy trước đó, tạo thành một chuỗi dữ liệu được gọi là chuỗi khối. Tất cả thông tin mới theo sau khối đó được biên dịch thành khối mới, sau đó cũng được thêm vào chuỗi sau khi đã được lấp đầy.
Một cơ sở dữ liệu thông thường được cấu trúc thành các bảng, trong khi đó Blockchain được xâu chuỗi lại với nhau. Cấu trúc này vốn dĩ tạo thành một dòng thời gian không thể thay đổi của dữ liệu khi được thực hiện theo bản chất phi tập trung.

2.Blockchain hoạt động như nào?

Mục tiêu của Blockchain là cho phép thông tin kỹ thuật số được ghi lại và phân phối, nhưng không được chỉnh sửa. Theo cách này, Blockchain là nền tảng cho các sổ cái bất biến hoặc các bản ghi của các giao dịch không thể thay đổi, xóa hoặc phá hủy. Đây là lý do tại sao Blockchain còn được gọi là công nghệ sổ cái phân tán. Trong những năm gần đây, việc sử dụng Blockchain đã bùng nổ thông qua việc tạo ra nhiều loại tiền điện tử khác nhau, các ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi), mã thông báo không thể thay thế (NFT) và hợp đồng thông minh

Quy trình giao dịch

3. Blockchain có bảo mật hay không?

Công nghệ Blockchain đạt được sự tin cậy và bảo mật phi tập trung theo một số cách. Để bắt đầu, các khối mới luôn được lưu trữ tuyến tính và theo thứ tự thời gian. Nghĩa là chúng luôn được thêm vào phần cuối của chuỗi khối, việc quay lại và thay đổi nội dung của khối là vô cùng khó khăn trừ khi phần lớn mạng lưới đã đạt được sự đồng thuận để làm như vậy.
Đó là bởi vì mỗi khối chứa hàm băm riêng của nó, cùng với hàm băm của khối trước, cũng như dấu thời gian đã đề cập trước đó, mã băm được tạo ra bởi một hàm toán học biến thông tin kỹ thuật số thành một chuỗi số và chữ cái, nếu thông tin đó được thay đổi bằng bất kỳ cách nào thì mã băm cũng sẽ thay đổi theo.
Giả sử một Hacker muốn thay đổi một Blockchain và ăn cắp tiền điện tử từ những người khác. Nếu họ thay đổi bản sao duy nhất của mình, bản sao đó sẽ không còn phù hợp với bản sao của người khác.
Khi mọi người tham chiếu chéo các bản sao của họ với nhau, họ sẽ thấy bản sao này nổi bật và phiên bản chuỗi của hacker đó sẽ bị loại bỏ. Một vụ tấn công như vậy cũng sẽ yêu cầu một lượng lớn tiền và tài nguyên, vì chúng sẽ cần phải thực hiện lại tất cả các khối. Do quy mô của nhiều mạng lưới tiền điện tử và tốc độ phát triển của chúng, chi phí để thực hiện một kỳ tích như vậy có lẽ sẽ không thể vượt qua. Điều này sẽ không chỉ cực kỳ tốn kém mà còn có thể không có kết quả.

4. Blockchain được sử dụng như nào?

Như chúng ta đã biết, các khối trên chuỗi khối của Bitcoin lưu trữ dữ liệu về các giao dịch tiền tệ. Ngày này có hơn 10.000 hệ thống tiền điện tử khác đang chạy trên blockchain. Nhưng hóa ra Blockchain thực sự là một cách đáng tin cậy để lưu trữ dữ liệu về các loại giao dịch khác.

Một số công ty đã kết hợp blockchain bao gồm Walmart, Pfizer, Siements, Unilever…

Ngoài ra còn có rất nhiều hình thức triển khai blockchain khác nhau như:

Ngân hàng và Tài chính
Tiền tệ
Chăm sóc sức khỏe
Hồ sơ tài sản
Hợp đồng thông minh
Chuỗi cung ứng
…

5. Ưu điểm của Blockchain

Phân tán
Vì dữ liệu blockchain thường được lưu trữ trong hàng ngàn thiết bị trên một mạng lưới gồm các node phân tán, hệ thống và dữ liệu có khả năng chống lại các lỗi kỹ thuật và các cuộc tấn công độc hại. Mỗi node mạng có thể sao chép và lưu trữ một bản sao của cơ sở dữ liệu nên không gặp vấn đề lỗi đơn: một node riêng lẻ khi ngoại tuyến sẽ không ảnh hưởng đến tính bảo mật của mạng lưới.
Ngược lại, nhiều cơ sở dữ liệu truyền thống, với việc dựa vào một hoặc một vài máy chủ, sẽ dễ bị tổn thương hơn trước các lỗi kỹ thuật và tấn công mạng.
Tính ổn định
Các khối đã được xác nhận rất khó bị đảo ngược, có nghĩa là một khi dữ liệu đã được ghi vào blockchain, việc loại bỏ hoặc thay đổi nó là vô cùng khó khăn. Nhờ vậy, blockchain trở thành một công nghệ tuyệt vời để lưu trữ hồ sơ tài chính hoặc bất kỳ dữ liệu nào khác khi cần phải theo dõi kiểm tra, vì mọi thay đổi đều được ghi lại vĩnh viễn trên một sổ cái phân tán và công khai.
Ví dụ: một doanh nghiệp có thể sử dụng công nghệ blockchain để ngăn chặn hành vi gian lận từ các nhân viên của mình. Trong trường hợp này, blockchain có thể cung cấp một bản ghi an toàn và ổn định về tất cả các giao dịch tài chính diễn ra trong công ty. Điều này sẽ khiến nhân viên khó có thể che giấu các giao dịch đáng ngờ.
Hệ thống không cần sự tin tưởng
Trong hầu hết các hệ thống thanh toán truyền thống, các giao dịch không chỉ phụ thuộc vào hai bên liên quan mà còn phụ thuộc vào một trung gian – chẳng hạn như ngân hàng, công ty thẻ tín dụng hoặc nhà cung cấp dịch vụ thanh toán. Khi sử dụng công nghệ blockchain, điều này không còn cần thiết vì mạng lưới các node phân tán thực hiện xác minh các giao dịch thông qua một quy trình được gọi là đào (hoặc khai thác). Vì lý do này, Blockchain thường được gọi là hệ thống ‘không cần sự tin tưởng’ giữa các bên.
Do đó, một hệ thống blockchain sẽ loại bỏ được rủi ro từ việc đặt niềm tin vào một tổ chức duy nhất và cũng giảm các chi phí chung và phí giao dịch bằng cách cắt giảm các bên trung gian và bên thứ ba.

6. Nhược điểm của Blockchain

Sửa đổi dữ liệu
Một nhược điểm khác của các hệ thống blockchain là một khi dữ liệu đã được thêm vào blockchain thì việc sửa đổi là rất khó. Mặc dù tính ổn định là một trong những lợi thế của blockchain, nhưng nó không phải lúc nào cũng tốt. Việc thay đổi dữ liệu hoặc code blockchain thường rất phức tạp và thường cần có một đợt hard fork, trong đó một chuỗi sẽ bị bỏ và một chuỗi mới được đưa lên.
Khoá riêng tư
Blockchain sử dụng mật mã chìa khóa công khai (hoặc bất đối xứng) để cung cấp cho người dùng quyền sở hữu đối với các đơn vị tiền mã hóa của họ (hoặc bất kỳ dữ liệu blockchain nào khác). Mỗi địa chỉ blockchain có một khóa riêng tư tương ứng. Mặc dù địa chỉ có thể được chia sẻ, nhưng khóa riêng tư phải được giữ bí mật. Người dùng cần chìa khóa cá nhân để truy cập vào tiền của họ, nghĩa là tự họ đóng vai trò như một ngân hàng. Nếu người dùng mất khóa riêng tư, tiền sẽ bị mất và không thể làm gì hơn được nữa.
Lưu trữ
Các sổ cái Blockchain có thể phát triển rất lớn theo thời gian. Blockchain Bitcoin hiện cần khoảng 200 GB dung lượng lưu trữ. Tốc độ tăng kích thước hiện tại của blockchain có vẻ như vượt xa tốc độ tăng dung lượng lưu trữ của các ổ đĩa cứng. Mạng lưới có nguy cơ mất các node nếu kích thước của sổ cái là quá lớn để các cá nhân tải xuống và lưu trữ.

7. Ứng dụng đa dạng của Blockchain vào các lĩnh vực

Mặc dù vẫn còn nhiều tranh luận về tương lai của công nghệ Blockchain, chúng ta không thể phủ nhận những lợi ích mà Blockchain đã và đang mang đến cho nhiều lĩnh vực đời sống, kinh doanh.

Thị trường trò chơi

Thông thường hầu hết các game truyền thống đều sử dụng mô hình tập trung, trong đó người chơi không có quyền sở hữu thực sự tài khoản cũng như các vật phẩm trong game. Tuy nhiên, hiện nay với các ứng dụng của Blockchain, thị trường trò chơi giải trí đã đã có thể hiện thực hóa được quyền sở hữu trên nền tảng phi tập trung.

ung-dung-trong-giai-tri

Với tài khoản được được liên kết với token trên Blockchain và được duy trì bởi mạng phân tán, người chơi có thể sở hữu vĩnh viễn và kiểm soát tài sản của mình trong trò chơi. Đồng thời người chơi cũng có thể trao đổi và mua bán các vật phẩm trong game để kiếm tiền và thực sự rút được tiền nhờ NFT (non-fungible token) – một ứng dụng của công nghệ của Blockchain.

Dịch vụ tài chính, ngân hàng

Một trong những khó khăn lớn nhất của lĩnh vực tài chính – ngân hàng đó là bảo mật thông tin cũng như kiểm soát sự trung thực của các bên trung gian. Với việc ứng dụng công nghệ Blockchain, những vấn đề này có thể được giải quyết nhanh chóng, hiệu quả.

ung-dung-trong-tai-chinh-ngan-hang

Ví dụ về ứng dụng của công nghệ Blockchain trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng bao gồm:

Trực tiếp xác thực thông tin khách hàng và điểm tín dụng không cần thông qua trung gian.
Sổ cái kỹ thuật số giúp xác minh, thực hiện thanh toán và cập nhật thông tin các giao dịch ngang hàng một cách liên tục.
Tiền mã hóa, hệ thống tiền tệ phi tập trung (DeFi) giúp thực hiện giao dịch xuyên biên giới một cách nhanh chóng, chính xác.

Y tế, chăm sóc sức khỏe

Hiện nay rất nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam đang thúc đẩy quá trình số hóa lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe. Trong đó ứng dụng công nghệ Blockchain được sử dụng rộng rãi nhờ các tính năng đột phá so với các công nghệ truyền thống.

ung-dung-trong-y-te

Một số ví dụ về ứng dụng của công nghệ Blockchain trong lĩnh vực y tế:

Sử dụng công nghệ để theo dõi và quản lý bệnh lý của khách hàng
Quản lý chuỗi cung ứng các sản phẩm thuốc và thiết bị y tế: Theo dõi toàn bộ từ đầu vào, nguồn gốc cũng như quá trình sử dụng của các vật tư y tế.

Logistics, chuỗi cung ứng

Công nghệ Blockchain giúp hỗ trợ ghi lại dữ liệu về toàn bộ vòng đời sản phẩm, bao gồm tất cả các bước của chuỗi cung ứng. Qua đó, giúp tăng hiệu quả trong quá trình trao đổi thông tin giữa các bên liên quan như theo dõi đơn đặt hàng, lưu trữ thông tin các biên lai, hoá đơn chứng từ, truy xuất nguồn gốc sản phẩm,….

Một số ví dụ về ứng dụng của Blockchain trong ngành Logistics, chuỗi cung ứng và xuất nhập khẩu:

Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, xác thực các tài liệu có liên quan một cách rõ ràng và minh bạch.
Đóng gói thông minh (smart package) kèm theo mã in kỹ thuật số.
Kết hợp trí tuệ nhân tạo và IOT để giám sát hành trình và phương tiện vận chuyển.

Nông nghiệp

Một trong những thách thức lớn nhất của các sản phẩm nông nghiệp ở Việt Nam là vấn đề về truy xuất nguồn gốc nhằm nâng cao lòng tin cũng như sự trung thành của người tiêu dùng. Bằng hệ thống sổ cái phân tán của công nghệ Blockchain giúp nhà bán lẻ, người tiêu dùng cũng như các bên có liên quan lưu trữ các thông tin giao dịch trong suốt quá trình sản phẩm từ nơi sản xuất đến cơ sở chế biến, mạng lưới nhà phân phối, siêu thị, cửa hàng bán lẻ và cuối cùng là người tiêu dùng.

Một số ví dụ về ứng dụng của Blockchain trong lĩnh vực nông nghiệp:

Quản lý chuỗi cung ứng sản phẩm, chuỗi phân phối hàng tồn kho.
Lưu trữ thông tin về hàng hóa, quy trình chăm sóc cũng như các tiêu chuẩn trong quá trình nuôi trồng thực phẩm.
Truy xuất nguồn gốc và vòng đời sản xuất các loại nông sản.

Có thể thấy rằng dù vẫn còn rất nhiều thách thức phía trước, nếu chúng ta tận dụng hiệu quả thì có thể khai thác rất nhiều tính năng của công nghệ Blockchain, giúp cho các hoạt động được diễn ra nhanh chóng, hiệu quả và an toàn hơn.

Như vậy là Coin86.vn đã giới thiệu với anh em Blockchain là gì? Hoạt động của Blockchain như thế nào? Ứng dụng ra sao?, đừng quên theo dõi chúng tôi để nhận nhiều thông tin cập nhật về thị trường

Cảm ơn các bạn đã đọc bài viết của coin86, các bạn nhớ theo dõi các kênh thông tin của coin86 để cập nhật những thông tin mới nhất và trang bị những kiến thức cần thiết trong thị trường Crypto nhé!